Goraj (gmina)

Goraj
	gmina miejsko-wiejska
	; Urząd Miasta i Gminy Goraj
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	lubelskie
Powiat	biłgorajski
TERC	0602063
Siedziba	Goraj
Burmistrz	Antoni Łukasik (2014)
Powierzchnia	67,87 km²
Populacja (30.06.2016); • liczba ludności	; 4180
• gęstość	61,6 os./km²
Nr kierunkowy	84
Kod pocztowy	23-450
Tablice rejestracyjne	LBL
	Adres urzędu:ul. Bednarska 1; 23-450 Goraj
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw	12
Liczba miejscowości	15
	Położenie na mapie województwa;
	50°43′00″N 22°39′00″E/50,716667 22,650000
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa
	Biuletyn Informacji Publicznej

Goraj – gmina miejsko-wiejska w województwie lubelskim, w północnej części powiatu biłgorajskiego.

Siedziba gminy to miasto Goraj.

Według danych z 31 grudnia 2006 gminę zamieszkiwały 4442 osoby.

Nadanie 1 stycznia 2021 praw miejskich Gorajowi, zmieniło typ gminy z wiejskiej na miejsko-wiejską^[4].

Historia

Gmina Goraj powstała 13 stycznia 1870^[5] w powiecie zamojskim w guberni lubelskiej w związku z utratą praw miejskich przez miasto Goraj i przekształceniu go w wiejską gminę Goraj w granicach dotychczasowego miasta, z dołączeniem kilku wsi ze znoszonej gminy Abramów^[6]. Gmina Goraj obejmowała miejscowości Andrzejówka, Bononia, Goraj, Hosznia Ordynacka, Majdan Abramowski, Radzięcin, Średniówka, Zagrody i Zastawie^[7].

Po podziale powiatu zamojskiego spowodowanym utworzeniem guberni chełmskiej w 1912 gmina Goraj znalazła się w powiecie krasnostawskim, z czego miejscowa ludność była niezadowolona; w budżecie gminy z 1914 przewidziano wydatek na spowodowanie przyłączenia gminy do powiatu janowskiego^[8]. Podczas okupacji austriackiej uchylono zmiany spowodowane utworzeniem guberni chełmskiej^[9].

W 1919 gmina wraz z całym powiatem zamojskim weszła w skład woj. lubelskiego. Na skutek długotrwałych zabiegów mieszkańców^[10] 1 stycznia 1923 gminę przyłączono do powiatu biłgorajskiego^[11]. W okresie międzywojennym gmina dzieliła się na gromady Goraj, Hosznia Ordynacka, Jędrzejówka, Radzięcin, Średniówka, Wólka Abramowska i Zagrody^[12].

1 kwietnia 1930 gmina Goraj została zniesiona, a jej obszar włączony do gminy Frampol^[13]. Rozporządzenie to nie zostało wprowadzone w życie i zostało uchylone z dniem 29 lipca 1939^[14].

Po II wojnie światowej gmina Goraj zachowała dotychczasową przynależność administracyjną, z tym że uwzględniano w jej granicach gromadę Średniówka. 29 października 1944 gmina liczyła sześć gromad (Goraj, Hosznia Ordynacka, Jędrzejówka, Radzięcin, Wólka Abramowska i Zagrody), a 1 lipca 1952 roku – 11 gromad^[15].

Gmina Goraj została zniesiona 29 września 1954 wskutek reformy administracyjnej wprowadzającej gromady w miejsce gmin^[16]. W toku tej samej reformy administracyjnej dokonano zmian terytorialnych między powiatem krasnostawskim a biłgorajskim związanych z terenem byłej gminy Goraj: z biłgorajskiego do krasnostawskiego wyłączono wieś Zagrody, a z krasnostawskiego do biłgorajskiego przyłączono wieś Gilów^[17]. Tereny zniesionej gminy Goraj objęły gromady Goraj, Hosznia Ordynacka, Jędrzejówka i Teodorówka, a dawną gromadę Radzięcin zgodnie z zabiegami mieszkańców włączono do nowej gromady Frampol^[18]. W zgodzie z ogólną tendencją likwidacji najmniejszych gromad w 1958 włączono gromadę Hosznia Ordynacka do gromady Goraj, a gromadę Jędrzejówka do gromady Teodorówka^[19].

Gmina Goraj została przywrócona wraz z kolejną reformą administracyjną 1 stycznia 1973^[20]. W porównaniu ze stanem z 1954 gmina została powiększona o wieś Gilów, natomiast wsie Radzięcin, Kolonia Helenowska, Kolonia Radzięcin, Kolonia Stanisławowska, Kolonia Zagródki i Kolonia Żelebsko znalazły się w gminie Frampol. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie zamojskim. Od 1999 gmina należy ponownie do powiatu biłgorajskiego w woj. lubelskim.

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002^[21] gmina Goraj ma obszar 67,63 km², w tym:

użytki rolne: 76%
użytki leśne: 19%

Gmina stanowi 4,03% powierzchni powiatu.

Demografia

Dane z 30 czerwca 2004^[22]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
Jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
Populacja	4462	100	2224	49,8	2238	50,2
Gęstość zaludnienia [mieszk./km²]	66		32,9		33,1

Piramida wieku mieszkańców gminy Goraj w 2014 roku^[1].

Sołectwa

Abramów, Bononia, Gilów, Hosznia Abramowska, Hosznia Ordynacka, Jędrzejówka, Kondraty, Majdan Abramowski, Średniówka, Wólka Abramowska, Zagrody, Zastawie^[2]

Sąsiednie gminy

Chrzanów, Dzwola, Frampol, Radecznica, Turobin

Przypisy

↑ ^a ^b Gmina Goraj w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-14] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ ^a ^b Strona gminy,sołectwa
↑ ^a ^b Urząd Statystyczny w Lublinie
↑ (Dz.U. z 2020 r. poz. 1332) Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 lipca 2020 r. w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast, nadania niektórym miejscowościom statusu miasta, zmiany nazwy gminy oraz siedziby władz gminy
↑ 1 stycznia 1870 według kalendarza juliańskiego.
↑ Postanowienie z 19 (31) grudnia 1869, ogłoszone 1 (13) stycznia 1870 (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 239, s. 465).
↑ Zenon Łukasz Baranowski (red.) Dzieje Goraja, Gminny Ośrodek Kultury w Goraju, Lublin 2010, s. 156.
↑ Z.Baranowski Dzieje Goraja, s. 164.
↑ Władysław Ćwik, Jerzy Reder Lubelszczyzna. Dzieje rozwoju terytorialnego, podziałów administracyjnych i ustroju władz, Wydawnictwo Lubelskie, Lublin 1977, s. 116.
↑ Dorota Skakuj Zarys dziejów powiatu biłgorajskiego w latach 1867–1939, Muzeum Ziemi Biłgorajskiej w Biłgoraju, Biłgoraj 2005, s. 135.
↑ Dz.U. z 1922 r. nr 77, poz. 695.
↑ Z.Baranowski Dzieje Goraja, s. 221.
↑ Dz.U. z 1930 r. nr 23, poz. 215.
↑ Dz.U. z 1939 r. nr 66, poz. 449.
↑ Wykaz gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1 VII 1952 r., GUS, Warszawa.
↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191.
↑ W. Ćwik, J. Reder Lubelszczyzna..., s. 160–161, 168–169.
↑ Z. Baranowski Dzieje Goraja, s. 284.
↑ Z.Baranowski Dzieje Goraja, s. 285.
↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312.
↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
↑ Baza demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[populacja2016-1] Gmina Goraj w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-14] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[sol-2] Strona gminy,sołectwa

[us-3] Urząd Statystyczny w Lublinie

[miasto-4] (Dz.U. z 2020 r. poz. 1332) Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 lipca 2020 r. w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast, nadania niektórym miejscowościom statusu miasta, zmiany nazwy gminy oraz siedziby władz gminy

[5] 1 stycznia 1870 według kalendarza juliańskiego.

[6] Postanowienie z 19 (31) grudnia 1869, ogłoszone 1 (13) stycznia 1870 (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 239, s. 465).

[7] Zenon Łukasz Baranowski (red.) Dzieje Goraja, Gminny Ośrodek Kultury w Goraju, Lublin 2010, s. 156.

[8] Z.Baranowski Dzieje Goraja, s. 164.

[9] Władysław Ćwik, Jerzy Reder Lubelszczyzna. Dzieje rozwoju terytorialnego, podziałów administracyjnych i ustroju władz, Wydawnictwo Lubelskie, Lublin 1977, s. 116.

[10] Dorota Skakuj Zarys dziejów powiatu biłgorajskiego w latach 1867–1939, Muzeum Ziemi Biłgorajskiej w Biłgoraju, Biłgoraj 2005, s. 135.

[11] Dz.U. z 1922 r. nr 77, poz. 695.

[12] Z.Baranowski Dzieje Goraja, s. 221.

[13] Dz.U. z 1930 r. nr 23, poz. 215.

[14] Dz.U. z 1939 r. nr 66, poz. 449.

[15] Wykaz gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1 VII 1952 r., GUS, Warszawa.

[16] Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191.

[17] W. Ćwik, J. Reder Lubelszczyzna..., s. 160–161, 168–169.

[18] Z. Baranowski Dzieje Goraja, s. 284.

[19] Z.Baranowski Dzieje Goraja, s. 285.

[20] Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312.

[autonazwa1-21] Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[22] Baza demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[23] oprócz gmin Frampol, Goraj i Nielisz, oraz części gmin Mokre, Radecznica, Sułów, Stary Zamość, Tereszpol i Zamość (pozostały w gub. lubelskiej)

[24] oprócz gmin Aleksandrów, Kocudza i Tarnogród, oraz części gmin Huta Krzeszowska, Puszcza Solska i Sól (pozostały w gub. lubelskiej)

[25] twór przejściowy, utworzony z części powiatu jarosławskiego

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[A]

[A]

[B]

Miasto	Goraj
Część miasta	Folwarki
Wsie	Abramów Albinów Duży Albinów Mały Bononia Gilów Hosznia Abramowska Hosznia Ordynacka Jędrzejówka Kondraty Majdan Abramowski Średniówka Wólka Abramowska Zagrody Zastawie
Części wsi	Abramów-Kolonia Choszańska Górka Dół (Hosznia Abramowska) Dół (Majdan Abramowski) Goraj Poduchowny Góra (Hosznia Abramowska) Góra (Hosznia Ordynacka) Góra (Jędrzejówka) Górki Gródki Pierwsze Hosznia Ordynacka (Kondraty) Kamionka Kąty Krzakowa Górka Łupinka Majdanek (Bononia) Majdanek (Wólka Abramowska) Majdanek (Zastawie) Morgi Niwa Nizy Odnoga Okrąglak Opacz (Jędrzejówka) Opacz (Średniówka) Podkrzacze Pólko Przedmieście Przy Gościńcu Resztówka Smylowska Góra Stara Wieś (Kondraty) Stara Wieś (Zagrody) Szeroka Górka Średnia Górka Świniarki Usłonie (Jędrzejówka) Usłonie (Średniówka) Wasilowska Góra Wilcza Kolonia Zagrody-Kolonia Zakarczmie Zawygonie
Kolonia wsi	Średniówka-Kolonia

Miasta	Biłgoraj Frampol Goraj Józefów Tarnogród Turobin
Gminy miejskie	Biłgoraj
Gminy miejsko-wiejskie	Frampol Goraj Józefów Tarnogród Turobin
Gminy wiejskie	Aleksandrów Biłgoraj Biszcza Księżpol Łukowa Obsza Potok Górny Tereszpol

Przynależność wojewódzka	gubernia lubelska (1867–1912) gubernia chełmska^[A] (1912–15) woj. lubelskie (II RP) (1919–39) dystrykt lubelski (1939–44) woj. lubelskie (PRL) (1944–75)
Miasta	Cieszanów (← 1940–44 →) Goraj (do 1870) Frampol (do 1870) Krasnobród (do 1870) Szczebrzeszyn Tomaszów Lubelski (← 1940–44 →) Zamość (do 1952 →)
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–75)	Abramów (do 1870) Adamów (od 1973) Bełżec (← 1940–44 →) Białobrzegi (do 1877) Cieszanów (← 1940–44 →) Frampol (1870–1922 →) Goraj (1870–1922 →) Jarczów (← 1940–44 →) Kąty (do 1868) Komarów (← 1940–44 →) Kotlice (← 1940–44 →) Krasnobród (do 1877 i od 1900) Krynice (← 1940–44 →) Lipsko (do 187?) Lipsko (← 1940–44 →) Łabunie Łaszczów (← 1940–44 →) Majdan Górny (← 1940–44 →) Majdan Sopocki (← 1940–44 →) Mokre (187?-1973) Narol Miasto (← 1940–44 →) Nielisz (od 1874) Nowa Osada (Zamość) (do 1954) Pasieki (← 1940–44 →) Płazów (← 1940–44 →) Podklasztor (1877–1900) Rachanie (← 1940–44 →) Radecznica Ruskie Piaski (do 1874) Skierbieszów Stary Zamość Suchowola (do 1954) Sitno (od 1973) Sułów (od 1874) Szczebrzeszyn (od 1973) Tarnawatka (← 1940–44 →) Tereszpol (do 1954) Tworyczów (do 1874) Tyszowce (← 1940–44 →) Wysokie (Zamojskie) (od 187?) Zamość (od 1974) Zawada (od 1973) Zwierzyniec
Gromady (1954–72)	Białobrzegi (1954–61) Bodaczów (1954–68) Bondyrz (1954–68) Brody Małe (1954–68) Chomęciska Małe (1954–59) Czarnystok (1954–57 → i ← 1959) Czołki (1954–59) Dębowiec (1954–72) Gorajec-Stara Wieś (1954–72) Gruszka Mała (1954–59) Horyszów (1954–61) Hucisko (1954–59) Iłowiec (1954–61) Jarosławiec (1954–59) Kaczorki (1954–58) Kalinowice (1954–72) Kalinówka (1954–68) Kotlice (← 1958–68) Krasnobród (1954–72) Krzak (1963–72) Lipina Stara (1954–61) Lipsko (1954–72) Łabunie (1954–72) Łabuńki (1954–59) Majdan Wielki (← 1959) Michalów (1954–68) Mokre (1954–72) Niedzieliska (1954–59) Nielisz (1954–72) Niewirków (← 1958–72) Obrocz (1954–58) Potoczek (1954–59) Potoczek (1962–72) Rachodoszcze (1954–61) Radecznica (1954–72) Ruskie Piaski (1954–63) Ruszów (1954–58) Sąsiadka (1954–68) Sitaniec (1954–68) Sitno (1954–72) Skierbieszów (1954–72) Stanisławka (1954–59) Stary Zamość (1954–72) Staw Noakowski (1954–72) Suchowola (1954–72) Sułów (1954–72) Szczebrzeszyn (1969–72) Tereszpol-Kukiełki (1954 →) Tereszpol-Zaorenda (1954 →) Topólcza (1954–59) Tworyczów (1954–59) Udrycze (1954–59) Wirkowice (1954–56 →) Wysokie (1954–72) Zaburze (1954–59) Zakłodzie (1954–59) Zarzecze (1954–59) Zawada (1954–72) Zwierzyniec (1954–72)

Przynależność wojewódzka	gubernia lubelska (1867–1912) gubernia chełmska^[A] (1912–15) woj. lubelskie (II RP) (1919–39) woj. lubelskie (PRL) (1945–75)
Miasta	Biłgoraj Józefów (do 1870) Krzeszów (do 1870) Szczebrzeszyn (← 1940–44 →) Tarnogród (do 1870 i 1915–1919)
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–75)	Aleksandrów (1867–1954) Babice (1867–1954) Bi(e)łgoraj (1867–1874) Biłgoraj (od 1973) Biszcza (1867–1954 i od 1973) Cieplice (1940–44^[B]) Dzików Stary (← 1940–44 →) Frampol (← 1923–1954 i od 1973) Goraj (← od 1923–30, 1939–54 i od 1973) Harasiuki (od 1973) Huta Krzeszowska (1867–1954) Józefów (od 1973) Kocudza (1867–1954) Krzeszów (1867–1954) Kuryłówka (← 1940–44 →) Księżpol (Kniaźpol) (1867–1954 i od 1973) Lipiny (1867–1874) Łukowa (1867–1954 i od 1973) Majdan Sopocki (1867–1923 →) Obsza (od 1973) Potok (Górny) (1874–1954 i od 1973) Puszcza Solska (1874–1954) Radecznica (← 1940–44 →) Sól (1867–1954) Tarnogród (1870–1915 i 1919–54) Tarnogród (od 1973) Tereszpol (← 1940–44 → i od 1973) Wola Różaniecka (1867–1954) Zwierzyniec (← 1940–44 →)
Gromady (1954–72)	Aleksandrów (1954–72) Babice (1954–57) Bidaczów Stary (1954–59) Biłgoraj (1954–56) Biłgoraj (1960–72) Biszcza (1954–72) Bukowa (1954–61) Bukowina (1954–59) Bystre (1954–55 →) Chmielek (1954–59) Czarnystok (← 1958–59 →) Dąbrowica (1954–59) Dzwola (1954–55 →) Frampol (1954–72) Goraj (1954–72) Górecko Stare (1954–59) Gromada (1954–56) Harasiuki (1954–72) Hedwiżyn (1954–61) Hosznia Ordynacka (1954–59) Hucisko (1954–59) Huta Plebańska / Huta Krzeszowska (1954–72) Jędrzejówka (1954–61) Józefów (1954–72) Kocudza (1954–55 →) Korchów (1954–59) Korytków Duży (1954–59) Krzeszów (1954–55 →) Krzeszów Górny (1959–72) Księżpol (1954–72) Lipiny Dolne (1954–72) Luchów Górny (1954–59) Łukowa (1954–72) Majdan Gromadzki (1956–59) Majdan Nowy (1954–72) Momoty Górne (1954–55 →) Nowa Wieś (1954–58) Obsza (1954–72) Podlesie (1956–59) Potok Górny (1954–72) Rakówka (1954–59) Smólsko (1954–57) Sól (1954–72) Stanisławów (1954–59) Szyszków (1954–61) Tarnogród (1954–72) Teodorówka (1954–72) Tereszpol-Kukiełki (← 1955–57) Tereszpol-Zaorenda (← 1955–72) Wola Dereźniańska (1954–59) Wola Różaniecka (1954–72) Zamch (1954–59)